Trump Dönemi ABD-Türkiye İlişkileri: Kritik Değerlendirme

Viktoria Ivanova

4 min read

Post on May 27, 2025

4.5

Share

Donald Trump'ın başkanlığı döneminde ABD-Türkiye ilişkileri, tarihsel bir kırılma noktası yaşadı. Geleneksel müttefiklik bağları ciddi şekilde gerildi, beklenmedik adımlar atıldı ve iki ülke arasındaki iş birliğinin geleceği ciddi şekilde sorgulandı. Bu makale, Trump yönetiminin Türkiye politikalarını derinlemesine inceleyerek, bu karmaşık ve iniş çıkışlarla dolu ilişkinin kritik noktalarını ele alacaktır. ABD-Türkiye ilişkilerinin geleceği için bu dönemin anlaşılması büyük önem taşımaktadır.

Güvenlik ve Savunma İş Birliğinin Zorlukları

Trump dönemi, ABD-Türkiye arasındaki güvenlik ve savunma iş birliğini derinden etkileyen bir dizi krizle işaretlendi. Bu zorluklar, iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın geleceğini tehdit ederken, bölgesel istikrarı da olumsuz etkiledi.

S-400 Krizinin Etkileri

Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemlerini satın alması, ABD-Türkiye ilişkilerinde derin bir kırılmaya yol açtı. Bu durum, aşağıdaki olumsuz sonuçları beraberinde getirdi:

• F-35 Programından Çıkarma: ABD, Türkiye'nin S-400 alımını, F-35 savaş uçağı programından çıkarılması ve uçak teslimatlarının durdurulmasıyla cezalandırdı. Bu karar, Türkiye'nin savunma kabiliyetlerini ciddi şekilde etkiledi.
• NATO İttifakı İçinde Gerilim: S-400 krizi, NATO ittifakı içindeki güveni zedeledi ve Türkiye ile diğer müttefikler arasında gerilimi artırdı. ABD'nin güvenlik kaygıları, Türkiye'nin Rusya ile savunma iş birliğine olan bağlılığıyla çelişti.
• Rusya ile Savunma İş Birliğinin Derinleşmesi: S-400 anlaşması, Türkiye'nin Rusya ile savunma alanında iş birliğini daha da derinleştirmesi anlamına geldi. Bu durum, ABD'nin bölgedeki stratejik çıkarlarını tehdit etti.
• Alternatif Savunma Sistemleri Arayışı: Türkiye, F-35 programından çıkarılmasının ardından alternatif savunma sistemleri arayışına girdi. Bu arayış, hem ekonomik hem de stratejik açıdan önemli sonuçlar doğurdu.

Suriye Politikasındaki Çatışmalar

Suriye'deki iç savaş, ABD-Türkiye ilişkilerinde başka bir önemli çatışma noktasını oluşturdu. Özellikle YPG'ye yönelik ABD desteği, Türkiye'nin güvenlik kaygılarıyla çelişti:

• YPG ve Türkiye'nin Güvenlik Kaygıları: ABD'nin Suriye Demokratik Güçleri (SDG) içinde önemli bir rol oynayan YPG'ye verdiği destek, Türkiye'nin PKK ile olan bağlantısı nedeniyle büyük endişelere yol açtı.
• Türkiye'nin Askeri Operasyonları: Türkiye, Suriye'nin kuzeyinde YPG'ye karşı çeşitli askeri operasyonlar düzenledi. Bu operasyonlar, ABD ile Türkiye arasında ciddi gerilimlere neden oldu.
• Rojava'daki Kürt Yönetiminin Geleceği: Rojava'daki Kürt yönetiminin geleceği ve bölgesel istikrar, ABD ve Türkiye arasında sürekli bir tartışma konusu oldu.
• Mülteci Krizi: Suriye'deki çatışmaların yol açtığı mülteci krizi, ABD ve Türkiye arasında ortak bir çözüm arayışına ihtiyaç duyulan başka bir önemli zorluk oluşturdu.

Ekonomik İlişkiler ve Ticaret Savaşları

Trump dönemi, ABD-Türkiye ekonomik ilişkilerini de olumsuz etkiledi. Yaptırımlar, ekonomik dalgalanmalar ve ticaret anlaşmazlıkları, iki ülke arasındaki ekonomik bağımlılığı ve karşılıklı etkileşimi derinden etkiledi.

Dolar ve Türk Lirası Arasındaki Dalgalanmalar

ABD'nin Türkiye'ye uyguladığı yaptırımlar, Türk lirası üzerinde baskı oluşturdu ve ekonomik istikrarsızlığa yol açtı.

• ABD Yaptırımlarının Etkisi: ABD'nin ekonomik yaptırımları, Türk ekonomisi üzerinde olumsuz bir etkiye sahipti.
• Dış Borç Sorunu: Türkiye'nin zaten var olan dış borç sorunu, ABD yaptırımlarıyla daha da kötüleşti.
• Ticaret Anlaşmazlıkları: ABD ile Türkiye arasında yaşanan ticaret anlaşmazlıkları, ekonomik ilişkileri daha da karmaşık hale getirdi.
• Ekonomik Bağımlılık: İki ülke arasındaki ekonomik bağımlılık, jeopolitik gerilimlerden her iki tarafı da olumsuz etkiledi.

Yatırım ve Ticaret Hacminin Değişimi

ABD ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi ve Amerikan yatırımları, jeopolitik gerilimlerden dolayı önemli ölçüde etkilendi.

• Amerikan Yatırımlarının Durumu: Amerikan yatırımlarının Türkiye'deki durumu, jeopolitik belirsizlik nedeniyle belirsizliğini korudu.
• Türk Mal ve Hizmetlerinin ABD Pazarındaki Konumu: Türk mal ve hizmetlerinin ABD pazarındaki rekabet gücü, ticaret anlaşmazlıklarından etkilendi.
• Jeopolitik Gerilimlerin Ekonomik Etkisi: Jeopolitik gerilimler, ABD-Türkiye ekonomik ilişkilerini sürekli olarak olumsuz etkiledi.

Diplomatik İlişkiler ve İletişim Bozukluğu

Trump yönetiminin Türkiye ile iletişim stratejisi, sık sık eleştirilere maruz kaldı. Kişisel ilişkilerin diplomatik süreçler üzerindeki etkisi, ortak çıkar alanlarındaki iş birliğini sınırladı.

• Trump Yönetiminin İletişim Stratejisi: Trump yönetiminin Türkiye ile iletişim stratejisi, genellikle tutarsız ve tahmin edilemez olarak nitelendirildi.
• Kişisel İlişkilerin Etkisi: Trump ve Erdoğan arasındaki kişisel ilişkiler, diplomatik süreçleri derinden etkiledi.
• Ortak Çıkar Alanlarındaki İş Birliğinin Sınırlılıkları: İki ülke arasındaki ortak çıkar alanlarında bile iş birliği, güven eksikliği ve iletişim sorunları nedeniyle sınırlı kaldı.
• Diplomatik Kanalların Etkinliği: Diplomatik kanalların etkinliği, gerilimin yüksek olduğu dönemlerde ciddi şekilde azaldı.

Sonuç

Trump dönemi ABD-Türkiye ilişkileri, müttefiklik bağlarının gerildiği ve karşılıklı güvenin azaldığı bir dönem olarak tarihe geçti. Güvenlik, ekonomi ve diplomasi alanlarındaki sorunlar, iki ülke arasındaki iş birliğini olumsuz etkiledi. S-400 krizi, Suriye politikası ve ekonomik yaptırımlar, bu karmaşık ilişkinin en önemli kırılma noktalarını oluşturdu. Gelecekteki ABD-Türkiye ilişkilerinin sağlıklı bir zemine oturması için, karşılıklı güvenin yeniden tesis edilmesi ve açık iletişim kanallarının oluşturulması şarttır. ABD-Türkiye ilişkilerinin geleceğine dair daha derinlemesine bir analiz için, "Trump Dönemi ABD-Türkiye İlişkileri" konusundaki akademik çalışmaları ve uzman görüşlerini takip etmenizi öneririz. Daha fazla bilgi edinmek ve ABD-Türkiye ilişkilerinin geleceği hakkında daha detaylı bir anlayışa sahip olmak için kapsamlı araştırmalara devam edin.